กติกาทั่วไปของการเล่น Pocket Billiards

---

1. โต๊ะ ลูก และอุปกรณ์ต่าง ๆ

• ขนาดของโต๊ะต้องมีความกว้าง 4 1/2 x 9 ฟุต หรือ กว้าง 50 นิ้ว (1,270 มม.) ยาว 100 นิ้ว (2,540 มม.) โดยวัดจากขอบของผ้าปูโต๊ะใต้ชิ่งฝั่งหนึ่ง ไปยังขอบฝั่งตรงข้าม
• ความสูงของโต๊ะ วัดจากพิ้นถึงพื้นโต๊ะ ต้องไม่ต่ากว่า 29 1/4 นิ้ว (742.95 มม.) และไม่เกิน 31 นิ้ว (787.40 มม.)
• ขอบชิ่ง กว้าง 7 1/2 นิ้ว (190.50 มม.) และยาว 12 1/2 นิ้ว (317.50 มม.)
• ความสูงของชิ่ง วัดจากพิ้นโต๊ะ 63 1/2 % หรือระหว่าง 63 1/2 และ 63 1/4 % ของเส้นผ่าศูนย์กลางของลูก
• มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 1/4 นิ้ว (57.15 มม.) และมีน้าหนักระหว่าง 5 1/2 ถึง 6 ออนซ์ (150 - 170 กรัม)
• ลูกสีขาว 1 ลูก ใช้เป็นลูกคิวบอล
• ลูกสีเกลี้ยง 8 ลูก เรียกว่าลูกเกลี้ยง มีหมายเลข 1 - 8 ดังนี้
  • หมายเลข 1 - สีเหลือง
  • หมายเลข 2 - สีน้ำเงิน
  • หมายเลข 3 - สีแดง
  • หมายเลข 4 - สีชมพู
  • หมายเลข 5 - สีส้ม
  • หมายเลข 6 - สีเขียว
  • หมายเลข 7 - สีน้าตาล
  • หมายเลข 8 - สีดำ
• ลูกสี มีลายคาด 7 ลูก เรียกว่าลูกลาย มีหมายเลข 9 - 15 ดังนี้
  • หมายเลข 9 - สีเหลือง
  • หมายเลข 10 - สีน้ำเงิน
  • หมายเลข 11 - สีแดง
  • หมายเลข 12 - สีชมพู
  • หมายเลข 13 - สีส้ม
  • หมายเลข 14 - สีเขียว
  • หมายเลข 15 - สีน้ำตาล
• ไม้คิว ต้องมีความยาวไม่ต่ากว่า 40 นิ้ว (1,016 มม.) และมีน้ำหนักไม่เกินกว่า 25 ออนซ์ (708.75 กรัม) และมีขนาดของหัวคิว ไม่เกิน 14 มม.

2. การตั้งลูก

การตั้งลูก ให้ใช้สามเหลี่ยมแล้วนำลูกทั้งหมดวางโดยให้ลูกบนสุดอยู่ที่จุด Foot spot ส่วนลูกที่เหลือให้อยู่ในตำแหน่งไล่เรียงกันลงมา และให้ติดกันมากที่สุด

3. การแทงลูก

การแทงลูกที่ถูกต้อง ต้องแทงให้หัวคิวในส่วนที่เป็นหัวหนังกระทบลูกเท่านั้น จึงไม่เป็นการทำผิดกติกา

4. การตบพลาด

เมื่อผู้เล่นตบพลาด และลูกเป้าไม่ลงหลุม เที่ยวแทงเป็นอันสิ้นสุดลง และผู้เล่นคนต่อไปได้ขึ้นมาแทงในไม้ต่อไป

5. การเสี่ยงทาย

ให้ผู้เล่นใช้ลูกบอลที่มีขนาดและน้ำหนักเดียวกัน (ควรเป็นลูกคิวบอล 1 ลูก และลูกที่ไม่ใช่ลูกลายอีก 1 ลูก) แล้ววางลูกทั้งสองไว้ในตำแหน่งเส้นเมืองให้เท่ากัน แล้วให้ผู้เล่นทั้งสองแทงลูกพร้อม ๆ กันให้กระทบชิ่งบน กลับมายังชิ่งล่าง ผู้เล่นที่แทงลูกให้หยุดได้ใกล้ชิ่งล่างมากที่สุด เป็นผู้เล่นที่ชนะการเสี่ยงทาย ลูกบอลต้องกระทบชิ่งบนอย่างน้อย 1 ครั้ง ยกเว้นกรณีดังต่อไปนี้

ผู้เล่นจะแพ้ในการเสี่ยงทายทันที ในกรณีที่

• ลูกบอลของผู้เล่น วิ่งไปรบกวนเส้นทางอีกด้านหนึ่งของผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม
• ลูกบอลที่ผู้เล่นแทงออกไป มีน้ำหนักไม่ถึงชิ่งบน
• ลูกบอลตกลงไปในหลุมใดหลุมหนึ่ง
• ลูกบอลกระโดดตกจากโต๊ะ
• ลูกบอลมีการกระทบชิ่งทางด้านข้าง
• ลูกบอลมาหยุดที่บริเวณจมูกหลุม
• ลูกบอลกระทบชิ่งล่างเกินกว่า 1 ครั้ง

หากผู้เล่นทั้งสองทำผิดกติกาด้วยกันทั้งสองฝ่าย หรือผู้ตัดสินไม่สามารถระบุได้ว่าใครคือผู้ชนะการเสี่ยงทาย ให้ทำการเสี่ยงทายใหม่อีกครั้ง

6. การแทงในไม้เปิด

การเสี่ยงทายเป็นขั้นตอนการปฏิบัติที่ต้องใช้ในการหาผู้เปิดเกม ผู้ที่ชนะการเสี่ยงทาย จะสามารถเป็นผู้เปิดเกมก่อน หรือให้ผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามเป็นผู้เปิดเกมก่อนก็ได้

7. ลูกคิวบอลในไม้เปิด

ผู้เล่นที่เปิดเกม จะต้องวางลูกคิวบอลหลังเส้นเมือง ลูกเป้าจะถูกตั้งอยู่ตามตำแหน่งของประเภทการแข่งขันนั้นๆ การเปิดเกมจะเริ่มขึ้น เมื่อผู้เล่นได้แทงลูกออกไปด้วยคิวข้ามเส้นเมืองไปแล้ว

8. การเปลี่ยนทิศทางของลูกในไม้เปิด

การหยุดหรือเปลี่ยนแปลงทิศทางของลูกคิวบอลหลังจากที่แทงออกไปในไม้เปิด ก่อนที่คิวบอลจะกระทบลูกเป้านั้น ถือเป็นการทำฟาล์ว และเสียเที่ยวแทง ผู้เล่นฝ่ายตรงข้าม จะได้เล่นลูกจากในมือหลังเส้นเมือง หรือปฏิเสธเที่ยวแทง ให้ผู้ที่ทำฟาล์วเล่นจากเส้นเมืองออกมาอีกก็ได้ (ข้อยกเว้น: การได้เล่นลูกในมือจากทุกตำแหน่งบนโต๊ะ ของพูล 9 ลูก ตามกติกาข้อ 9 สำหรับพูล 9 ลูก) ผู้ตัดสินต้องทำการเตือนผู้เล่นว่า หากผู้เล่นทำผิดกติกาซ้ำอีกครั้งในเกมนั้น จะมีผลให้ถูกปรับแพ้ (ตามกฏกติกาข้อ 28)

9. การเล่นลูกในมือหลังเส้นเมือง

สถานการณ์นี้ใช้ในบางเกม ที่ระบุไว้ว่าผู้เล่นคนต่อไปสามารถเล่นลูกจากในมือหลังเส้นเมือง ในกรณีที่คู่แข่งขันทำฟาล์วในไม้เปิดได้ ผู้เล่นที่ได้ฟาล์ว สามารถแทงลูกใดก็ได้บนโต๊ะ โดยมีข้อแม้ว่าลูกนั้นจะต้องอยู่บนหรือบริเวณ “ในเมือง” เท่านั้น ผู้เล่นไม่สามารถแทงลูกใดๆ ที่อยู่เหนือเส้นเมืองออกไปได้ เว้นเสียแต่ว่า เขาต้องแทงลูกที่อยู่ในเมืองก่อนเป็นอันดับแรก แล้วจึงให้ลูกคิวบอลกระทบชิ่งแล้ววิ่งไปกระทบลูกเป้าที่อยู่นอกเขตในเมืองได้ จุดสัมผัสของลูกบนพื้นโต๊ะ จะเป็นจุดที่บ่งบอกว่า ลูกนั้นอยู่ในเมืองหรือไม่

หากผู้เล่นที่จะเข้ามาเล่น วางลูกคิวบอลลงบน หรือต่ำกว่าเส้นเมืองโดยไม่เจตนา ผู้ตัดสิน หรือคู่แข่งขัน สามารถทักท้วงตำแหน่งของลูกที่ตั้งลงได้ก่อนที่ลูกคิวบอลจะถูกแทงออกไป หากคู่แข่งขันไม่ทันได้แจ้งให้ผู้เล่นได้รับทราบ แล้วผู้เล่นได้แทงออกไป ให้ถือว่าไม่เป็นลูกที่ผิดกติกา หากผู้เล่นได้รับการทักท้วงก่อนที่จะออกคิว เขาจะต้องนำลูกคิวบอลไปตั้งใหม่ให้ถูกตำแหน่งให้ถูกต้องเสียก่อน

เมื่อลูกคิวบอลได้ถูกวางลงในตำแหน่งหลังเส้นเมืองอย่างถูกต้อง ลูกนั้นยังถือว่าเป็นลูกในมือ ไม่ใช่ลูกในเที่ยวแทง จนกว่าผู้เล่นจะทำการแทงลูกด้วยหัวคิว ออกมาจากบริเวณในเมืองอย่างถูกต้องแล้วเท่านั้น

ผู้เล่นสามารถขยับตำแหน่งของลูกด้วยมือ หรือด้วยไม้คิวก็ได้ ตราบใดที่ยังเป็นลูกในมือ เมื่อใดที่ลูกคิวบอล ได้กลายเป็นลูกในเที่ยวแทงแล้ว ผู้เล่นจะแตะต้องลูกคิวบอลอีกไม่ได้ มิฉะนั้นจะถือเป็นลูกฟาล์ว

10. การตบลูก

ลูกเป้าจะถือว่า เป็นลูกที่ถูกตบลงหลุมไป หากมีการตบลูกลงหลุมอย่างไม่ผิดกติกา หรือ หรืออาจจะถูกแทงพ้นจากผิวโต๊ะ แล้วตกกลับลงมาบนโต๊ะอีก (ลูกที่ตกจากรางเก็บลูกใต้หลุม ถือว่าเป็นลูกที่ถูกตบลงไปแล้ว) ลูกที่เด้งกลับมาบนโต๊ะหลังจากตบลงหลุมไป ไม่ถือว่าเป็นลูกที่ลงหลุม

11. ตำแหน่งของลูก

ตำแหน่งที่ตั้งของลูก ให้ดูจากตำแหน่งกึ่งกลางของลูกที่อยู่บนโต๊ะเป็นหลัก

12. เท้าต้องสัมผัสพื้น

ผู้เล่นต้องมีเท้าใดเท้าหนึ่ง สัมผัสกับพื้นในขณะที่ออกคิว จึงจะถือว่าเป็นลูกที่ไม่ผิดกติกา รองเท้าที่ผู้เล่นสวมใส่ จะต้องมีขนาด และมาตรฐานเช่นเดียวกับรองเท้าทั่วไป

13. การแทงในขณะที่ลูกยังไม่หยุดนิ่ง

หากผู้เล่นออกคิวไปในขณะที่ยังมีลูกหนึ่งลูกใดเคลื่อนไหวอยู่บนโต๊ะ ถือว่าเป็นการทำฟาล์ว (ลูกหมุนอยู่กับที่ ถือเป็นลูกที่ยังเคลื่อนไหวอยู่)

14. การสิ้นสุดเที่ยวแทง

การแทงในแต่ละไม้ จะจบสิ้นลงต่อเมื่อลูกทุกลูกหยุดเคลื่อนไหวอย่างสมบูรณ์แล้วเท่านั้น ลูกที่ยังหมุนอยู่กับที่ ถือว่ายังเป็นลูกเคลื่อนไหวเช่นกัน

15. พื้นที่หลังเส้นเมือง

พื้นที่หลังเส้นเมืองไม่นับรวมกับพื้นที่บริเวณที่อยู่บนเส้นเมือง แต่ลูกที่หยุดบนตำแหน่งกึ่งกลางของเส้นเมืองยังถือว่าเป็นลูกที่สามารถเล่นได้ ในเกมบางเกมที่ระบุว่าผู้เล่นจะต้องแทงลูกผ่านเส้นเมืองออกไปแล้วเท่านั้น เช่นเดียวกับลูกคิวบอลในกรณีที่เล่นจากตำแหน่งในมือ ผู้เล่นไม่สามารถลูกคิวบอลนามาวางบนตำแหน่งกึ่งกลางของเส้นเมืองได้ จะต้องวางในตำแหน่งใต้เส้นเมืองลงไปแล้วเท่านั้น

16. กติกาทั่วไปเกี่ยวกับการทำฟาล์ว

ถึงแม้ว่า กติกาการฟาล์วของเกมแต่ละเกมจะแตกต่างกัน หัวข้อต่อไปนี้ ถือเป็นข้อบ่งใช้ในการฟาล์วในทุกเกมของกีฬาพูล

• ผู้เล่นที่ทำฟาล์ว จะต้องยุติเที่ยวแทง
• ลูกที่ตบลงหลุมไปในไม้ที่มีการทำฟาล์ว ให้ถือว่าเป็นลูกที่ไม่มีคะแนนให้กับผู้แทง
• ลูกจะถูกนำกลับไปตั้งใหม่หรือไม่ ขึ้นกับกติกาของเกมแต่ละเกมเท่านั้น

17. การแทงไม่โดนลูกเป้า

หากผู้เล่นแทงลูกคิวบอลออกไปโดยที่ไม่โดนลูกเป้า ถือว่าเป็นการทำฟาล์ว การแทงลูกเปล่า ออกจากลูกเป้าที่เป็นลูกติด ไม่ถือว่าเป็นการแทงโดนลูกเป้าแล้ว

18. การแทงลูกอย่างถูกกติกา

นอกจากกติกาที่ได้ระบุไว้ในการแข่งขันแต่ละประเภท ผู้เล่น จะต้องแทงลูกคิวบอลให้กระทบลูกเป้า แล้ว

• ตบลูกเป้าที่มีตัวเลข
• แทงให้ลูกคิวบอล หรือลูกใดลูกหนึ่งกระทบชิ่ง

การกระทำใดที่ไม่ถูกต้องตามหัวข้อนี้ ถือเป็นการทำฟาวล์

19. การแทงลูกขาวเปลี่ยน

การแทงลูกคิวบอลลงหลุม ถือเป็นการทำฟาล์ว หากลูกคิวบอลไปสัมผัสลูกที่ได้ถูกตบลงหลุมไปแล้ว (ในกรณีที่ลูกล้นปากหลุม) ถือเป็นลูกฟาล์วด้วย

20. การทำฟาล์วโดยการไปสัมผัสลูก

การที่ผู้เล่นไปสัมผัสลูกหนึ่งลูกใดบนโต๊ะในขณะเล่น นับเป็นการทำฟาล์ว ไม่ว่าจะเป็นการสัมผัสด้วยอวัยวะ ด้วยเสื้อผ้าที่สวมใส่ ด้วยชอล์คฝนหัวคิว ด้วยอุปกรณ์ใด ๆ หรือด้วยไม้คิว ยกเว้นหัวคิวที่ติดอยู่บนไม้คิวเท่านั้น ผู้ตัดสินที่ ปฏิบัติหน้าที่อยู่ จะต้องพยายามนำลูกที่ถูกเคลื่อนไหวกลับไปตั้งในจุดที่ใกล้เคียงตำแหน่งเดิมให้มากที่สุด และผู้เล่นคนต่อไป ไม่มีสิทธิ์ในการให้ผู้ตัดสินนำลูกไปตั้งใหม่แต่อย่างใด